Dáinná sáhtat veahki oažžut (Det här kan du få hjälp med)

Habiliteringa sáhttá du veahkehit geas lea doaimmashehttejupmi birget buorebut eallimis ja du árgabeaivvis. Mii sáhttit maid addit doarjaga du oapmehaččáide.

Servodaga doarjja

Earat go habiliteringa sáhttet addit  iešguđetlagan doarjaga dunnje geas lea doaimmashehttejupmi. Doarjja sáhttá ovdamearka dihte boahtit gielddas, Försäkringskassás, skuvllas dahje universitehtas. Habiliteringa diehta makkár doarjágat gávdnojit ja got galga dahkat go ohca deid.

Skuvla, bargu ja doaimmat

Dat lea dehálaš ahte skuvla dahje bargu doaibma vai don loavttat bures. Ollusat dárbbáhit earenoamaš doarjaga go leat skuvllas dahje barggus. Dat sáhttá leahket ahte čohkkát jaskes ja ráfi birrásis. Muhttomin dárbbahit earat oahppat eanet du doaimmashehttejumi birra, ovdamearka dihte oahpaheaddjit ja bargojođiheaddjit. Habilitering sáhttá addit ráđiid moht sáhttá dahkat.

Motorihkka ja sirdin

Motorihkka lea goruda visot lihkastagát. Jus dus lea vattisvuohta muhtin lihkastagáiguin de soaittat dárbbahit veahkkeneavvuid. Dat sáhttá leat juvlabeaŋka dahje giehtalađás suodji.

Habiliteringa sáhttá maiddái veahkehit du harjehallat balánsa dahje návccáid lihkadit. Mii veahkehit maid gávdnat got don buoremusat sáhtát veallat, čohkkát dahje čuožžut.

Vuoigŋan ja njiellan

Muhttun doaimmashehttehusat váikkuhit vuoigŋama. Dalle sáhttá habiliteringa veahkehit nu ahte vuoigŋan doaibma buorebut. Jus dus lea lossat suoskat ja njiellat sáhttá habiliteringa gávdnat vugiid mat geahpedit dan.

Bakčásat ja iešguđetlagan áiccágat 

Muhtin doaimmashehttehusat dahket ahte šadda bávččas. Sáhttá šaddat stiivvis ja čavga. Habiliteringa sáhta bargat bákčasin mii boahta du doaimmashehttejumi dihte.

Mii sáhttit maid veahkehit du gii leat hui hearki áicanorgánaiguin. Sáhttá nu ahte dunnje lea unohas muhtin jietna dahje čuovga, hearki liiki dahje muhtin biebmu.

Doaibmi árgabeaivi

Jus dus lea vattis oažžut iežat árgabeaivvi ruovttus doaibmat sáhttit mii veahkehit du iešguđet lági mielde. Sáhttá ahte gávdnat veahkkeneavvuid dahje eara doarjaga mii geahpeda dunnje dili. Dat sáhttá maid leat ahte oažžut buriid vieruid dikšut ruovttu ja iežat ráinnasvuođa.

Mii sáhttit maid veahkehit doallat buoret sealvvi áiggis ja maid don sáhtát hommet du árgabeaivvis.

Giella ja gulahallan

Don dárbbáhat ipmirdit earaid. Ja earat dárbbahit ipmirdit maid don háliidat. Habiliteringa sáhttá gávdnat buori vuogi dunnje gulahallát ja atnit giela. Dat sáhttá mearkagiella ja govat dan saddjái go ságastit ja čállit. Gávdnojit maid eara reaiddut got atnit giela, ovdamearka dihte ságasteaddji veahkeneavvu.

Don gii máhtát ságastit muhto liikká lea vattis dádjadit earaid ja maiddái earáide vattis dádjadit du, sáhtát oažžut veahki deinna.

Relašuvnnat ja ovttastallan earáiguin

Du doaimmashehttejupmi sáhttá váikkuhit du ovttastalláma eará olbmuiguin. Don soaittat dárbbahit veahki dádjadit got earat jurddášit ja doibmet. Dahje don jurddašat got earat dádjadit du. Mii sáhttit veahkehit du gávdnat vugiid mat heivejit dunnje go earáiguin ovttastalát.

Dat sáhttá maid ahte don leat váhnen. Sáhtát miiguin ságastit got doaibma du mánáiguin.

Healsu ja eallindábit

Du doaimmashehttejupmi sáhttá váikkuhit du helsui. Mii sáhttit veahkehit du gávdnat dábiid maht dahket ahte don veajat bures, dal ja maŋit áiggis. Dat sáhttet leahket du borrandábit dahje dat ahte don lihkadat.

Mii maid sáhttit veahkehit du oađđimin, stressáin, mášohisvuođáin, aktonasvuođáin ja seksuálalaš jearáldagáiguin.

Láhttenvattisvuođat

Muhttimin dahká olmmoš áššiid maht eai leat buorit alcces ja earáide. Sáhttá dan birra sáhka ahte soarda iežas, surgeha earaid, lea ráikkas ja billista diŋggáid. Habiliteringa sáhttá veahkehit mánáid ja rávis olbmuid geat dahket nie ja váldit sealvvi manin nu šaddá. Ja mii ovttas sáhttit bargat dan dábi rievdadit.

Máhttu doaimmashehttejumi birra

Dat lea buorre ipmirdit ja máhttit iežas doaimmashehttejumi birra. Habiliteringas sáhtat don ja du veahka oahpat eanet du doaimmashehttejumi birrá ja moht dat váikkuha dunnje. Maŋŋel lea álkit dunnje ja midjiide diehtit makkár veahki don dárbbášat.

Go lea doaimmashehttejupmi de sáhttá dovdat iežas earalagánin. Sáhttá maid váivi  dárbbášit earáin veahki. Sáhtát ságástit miiguin got eallin dovdo dunnje.

Doarjja oapmehaččáide

Don gii leat oapmehaš mánnái dahje rávis olbmui geas lea doaimmashehttejupmi sáhtát oažžut veahki habiliteringas vai ieš veajat bures. Dat guoska dunnje gii leat váhnen, viellja, oabba, guoibmi dahje mánná ovtta olbmui geas lea doaimmashehttejupmi.

Don gii orut joavko orrundálus

Don gii orut joavko orrondálus dahje geas lea beaivválaš doaibma lea riekti oažžut ovtta oasi habiliteringas du gieldda bokte. Ságás du bargiiguin dahje du áittardeddjiin. Sii sáhttet váldit sealvvi ja ohcat gii sáhttá du veahkehit deinna maid dárbbahat.